Προκλήσεις στη νέα τεχνολογική πραγματικότητα

Γράφει ο Ηλίας Α. Αθανασιάδης
Επικοινωνιολόγος, MA University of Leicester UK, υπ. Διδάκτωρ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Στην αυγή της νέας χιλιετίας, οι μετασχηματισμοί που συντελούνται στο παγκοσμιοποιημένο πεδίο της επικοινωνίας είναι αναμφίβολα εντυπωσιακοί. Η ραγδαία τεχνολογική πρόοδος έχει επιφέρει δομικές μεταβολές στην επικοινωνιακή διαδικασία αναδεικνύοντας την ευκαιρία για μεγαλύτερη αμφιδρομικότητα και επανανοηματοδοτώντας την άλλοτε μονοδραστική σχέση ανάμεσα στα ΜΜΕ και στο κατακερματισμένο, πλέον, κοινό που απευθύνονται.

Ειδικότερα, στο Διαδίκτυο ο κάθε χρήστης μπορεί να αναρτά ή να «ανεβάζει» ανώνυμα και/ή μη, ανεμπόδιστα και με ευκολία το δικό του περιεχόμενο εκεί όπου υπάρχει μεγαλύτερη ελευθερία και μικρότερος έλεγχος -λόγω, φυσικά, της μη ύπαρξης των συμβατικών δομών και πυλωρών (gatekeepers) που χαρακτηρίζουν τα παραδοσιακά ΜΜΕ. Είναι αξιοσημείωτο ότι η ταχύτατη διείσδυση του νέου Διαδικτύου (Web 2.0) σε συνδυασμό με την ευρύτερη τεχνολογική σύγκλιση μεταξύ τηλεπικοινωνιών - πληροφορικής οδηγεί αναπόφευκτα στην αλλαγή και του τρόπου αντίληψης και άσκησης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος. Η λεγόμενη «συνεργατική δημοσιογραφία» ή «δημοσιογραφία του πολίτη», λόγου χάρη, δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να συνδιαμορφώνουν ή να δημιουργούν οι ίδιοι την ατζέντα εστιάζοντας σε ζητήματα που ενδεχομένως δεν θα είχαν γίνει γνωστά με άλλο τρόπο συμπληρώνοντας έτσι -και συχνά ως ένα βαθμό «ελέγχοντας»- το καθιερωμένο σύστημα διαμεσολάβησης των ΜΜΕ…
Στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή το πιο διαδεδομένο, όσον αφορά στον αριθμό χρηστών, είδος «περιεχομένου δημιουργημένου από χρήστες» (user-created content) είναι τα διαδικτυακά ημερολόγια ή ιστολόγια (blogs) ο αριθμός των οποίων υπολογίζεται παγκοσμίως σε 100.000.000 και πλέον! Οι δυνητικές κοινότητες των bloggers σταδιακά αποκτούν μεγαλύτερη ορατότητα και αξία. Δεν είναι πια λοιπόν οι δημοσιογράφοι των μεγάλων οργανισμών ΜΜΕ οι μόνοι καθοδηγητές-διαμορφωτές της κοινής γνώμης αλλά και οι διάφοροι ερασιτέχνες και μη bloggers του κυβερνοχώρου που αποκτούν ρόλο στο επικοινωνιακό γίγνεσθαι. Συνεπώς, καθίσταται σαφές ότι η σύγχρονη δημοσιογραφία περνάει σε ένα κρίσιμο στάδιο στο οποίο τα «νέα μέσα» επιβάλλουν βαθμιαία τη λογική και τους κανόνες τους στις δημοσιογραφικές πρακτικές και διαδικασίες. Με τις νέες τάσεις εξατομίκευσης και αποκέντρωσης που παρατηρούνται στο χώρο της μαζικής επικοινωνίας οι συμβατικές μορφές διαμεσολάβησης των δημοσιογράφων αποδομούνται και έτσι εντοπίζεται μια αναδιάταξη της ισορροπίας ισχύος μεταξύ πολιτών - ΜΜΕ... Πλήρες κείμενο... [»]