Ομιλία του βουλευτή Θεσπρωτίας κ. Χρήστου Κατσούρα σε συζήτηση της ολομέλειας της βουλής για το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Οικονομικών με θέμα: «Αρχή της επαγγελματικής ελευθερίας. Κατάργηση αδικαιολόγητων περιορισμών στην πρόσβαση και άσκηση επαγγελμάτων».
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ακούγεται συχνά τελευταία - και είναι αλήθεια - ότι οχτώ στους δέκα Έλληνες είναι υπέρ του ανοίγματος των λεγόμενων «κλειστών επαγγελμάτων». Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε, ότι ενώ η γνώμη της οργανωμένης πλειοψηφίας δίνει το δικαίωμα στο νομοθετείν, ούτε η γνώμη αυτή, ούτε η κυρίαρχη γνώμη σε διάφορες δημοσκοπήσεις, ούτε βέβαια κανενός άλλου δεν είναι εξ ορισμού συνώνυμη με την αλήθεια και το αναγκαίο.
Γι’ αυτό έχουμε ανάγκη πάντα να καταφεύγουμε στην ορθή λογική και στο γιατί που πρέπει να προηγείται κάθε μας πράξης.
Είναι κατ’ ανάγκη κακό να υφίστανται περιορισμοί σε διάφορα επαγγέλματα; Τι σημαίνει κλειστό επάγγελμα; Για παράδειγμα το να κάνει τον καρδιολόγο ένας γιατρός που ειδικεύτηκε στην καρδιολογία είναι περιορισμός ή αναγκαία προϋπόθεση; Το να είναι ο δικηγόρος απόφοιτος της Νομικής Σχολής με κάποια εμπειρία ενδεχομένως προηγουμένως σε κάποιο δικηγορικό γραφείο είναι περιορισμός ή αναγκαία προϋπόθεση; Υπάρχουν άπειρα τέτοια παραδείγματα.
Άρα, οι διάφοροι περιορισμοί είναι όχι απλά υπαρκτοί αλλά και συχνά αναγκαίοι και κατοχυρώνονται συχνά επίσης από εκπαιδευτικές διαδικασίες. Στοχεύουν σε αυτό που λέγεται προστασία του δημόσιου συμφέροντος, που αν και συχνά δεν ορίζεται, θα λέγαμε ότι τουλάχιστον οφείλει να συντηρεί την έννοια της κοινωνικής συνοχής και τις αρχές της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης.
Υπάρχουν μόνο στην Ελλάδα κλειστά επαγγέλματα; Η παρεμβατικότητα στο επάγγελμα είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Ο βαθμός της ποικίλει από χώρα σε χώρα και από το βαθμό οργάνωσης της εκάστοτε κοινωνίας. Αν συγκρίνουμε το βαθμό παρεμβατικότητας στην Ελλάδα με την πιο εύρωστη οικονομία σήμερα της Ευρώπης θα δούμε κάτι περίεργο. Ο βαθμός αυτός, με βάση μια έκθεση του ΟΑΣΑ προ πενταετίας, είναι ίδιος περίπου με τη Γερμανία στο νομικό επάγγελμα και παρόμοιος στα επαγγέλματα του αρχιτέκτονα κα του μηχανικού.
Υπάρχουν υπερβολές στα λεγόμενα κλειστά επαγγέλματα στην Ελλάδα; Ναι, υπάρχουν. Είναι μια παλιά ιστορία γνωστή στο πολιτικό σύστημα, κυρίως από τότε που η Ελλάδα κατέθεσε αίτηση ένταξης. Άδειες με πελατειακές σκοπιμότητες και κυρίως με γραφειοκρατικά εμπόδια.
Θα βοηθήσει την ανάπτυξη η άρση των διαφόρων περιορισμών; Η έννοια της ανάπτυξης δεν είναι πολιτικά ουδέτερη. Αλήθεια όμως, πιστεύει κανείς πραγματικά ότι οι διάφορες εκθέσεις που μιλούν για αύξηση της ανάπτυξης περίπου 1% σε ετήσια βάση είναι αξιόπιστες; Δημιουργούν προϋποθέσεις μείωσης κόστους υπηρεσιών και αύξησης της ποιότητας; Νομίζω ότι ειλικρινής απάντηση είναι «δεν το ξέρουμε» ειδικά για τις τιμές. Γιατί στη σημερινή οικονομία το κόστος μπορεί να μειωθεί αλλά οι τιμές συχνά και ιδιαίτερα σε υπηρεσίες δεν έχουν καμία σχέση με το κόστος. Η αγορά δεν είναι ούτε δημοκρατικά, ούτε με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης δομημένη.
Ενισχύουμε την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών, βελτιώνουμε το επιχειρηματικό περιβάλλον; Πιθανό. Το νομοσχέδιο έχει αναγκαίες ρυθμίσεις, δεν νομίζω όμως ότι φτάνει για να αντιστρέψουν την κατάσταση στην αγορά. Και οφείλουμε και μια άλλη ειλικρινή απάντηση. Πρόκειται για μια ανάγκη δημιουργίας μιας τοπικής συνθήκης για την οικονομία ή για μια αμοιβαιότητα μεταξύ διαφόρων εθνικών αρχών στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Ή επίσης για την ανάγκη δημιουργίας μιας ενιαίας αγοράς, όπου τα κεφάλαια θα περιφέρονται ελεύθερα;
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δεν μπορούμε να μην σκεφτούμε τι ισχύει στην ελληνική πραγματικότητα, όπου υπάρχει μια οικονομία που βασίζεται κυρίως στην ατομική ή οικογενειακή επιχείρηση, μια επιχείρηση που σήμερα υφίσταται πιο έντονα από τον καθένα τις συνέπειες μια βαθιάς κρίσης. Επιχειρήσεις που η πρόσφατη οικονομική ευρωπαϊκή ιστορία - ας δούμε τη δομή της Περιφέρειας Εμίλια-Ρομάνα στην Ιταλία - συνιστούν συνολικά πραγματικά μια πιο υγιή δομή στην αγορά, που δεν εκβιάζουν, που εύκολα ελέγχονται, που είναι κύτταρα καινοτομίας και ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Εύκολα, δηλαδή, αυτές οι μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορούν να γίνουν συστατικά μιας αληθινής αγοράς όπου θα κυριαρχεί ο καταναλωτής.
Κύριε Υπουργέ, αν είναι με την άρση συγκεκριμένων αποκλεισμών να ενισχυθούν μεγάλες επιχειρήσεις και εταιρείες θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι αυτές οι επιχειρήσεις, ιδίως στον ελλαδικό χώρο, μοιάζουν περισσότερο με κρατικές γραφειοκρατικές δομές παρά με κύτταρα μιας υγιούς αγοράς. Συχνά ελέγχουν τις τιμές με τη διασύνδεση που έχουν μεταξύ τους, απειλούν και εκβιάζουν δομές έξω από τη λειτουργία της αγοράς και επιπλέον αντικαθιστούν μια μικρομεσαία επιχείρηση με ένα εργαζόμενο των 500 ευρώ, αφού έχουν μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους ή κερδοσκοπίας και δυνατότητα ως συστατικό κάποιου τραστ να αντέχουν με ζημίες για κάποιο χρονικό διάστημα.
Κατανοώ και σέβομαι τις προσπάθειές σας και τις προσπάθειες της Κυβέρνησης. Σκεφθείτε, όμως, μήπως όλοι μας στο άγχος μιας εφήμερης αλλαγής των πάντων, που μοιάζουν αναγκαία, χτυπήσουμε την κοινωνική συνοχή, αν υπάρχουν διατάξεις που μπορούν να οδηγήσουν στο αντίθετο αποτέλεσμα αν δεν αποσαφηνιστούν. Σήμερα κινδυνεύουμε όλοι μας να βρεθούμε εγκλωβισμένοι σε έννοιες που έχουμε αντιγράψει χωρίς να το καταλάβουμε. Επιτρέψτε μου να χρησιμοποιήσω μια φράση του Παπανούτσου δεκαετίες πριν. Πρόκειται για τη λεγόμενη «δουλεία του δογματισμού». Η χωρίς όρους επικράτηση της ιδέας της οικονομικής αυτορρύθμισης μπορεί να είναι η άλλη όψη της πολιτικής απορύθμισης.
Μη στέκεστε μόνο στις δημοσκοπήσεις και στις μικρές σχετικά αντιδράσεις για το παρόν νομοσχέδιο. Ο κόσμος είναι σοκαρισμένος, είναι ζαλισμένος και κυριαρχεί μια βαθιά απόρριψη, μια γενική απόρριψη της υπάρχουσας κατάστασης των πραγμάτων. Αυτή η απόρριψη δεν αφήνει συχνά τον κόσμο να εκφραστεί σε σημαντικές επιμέρους αλλαγές. Σταθείτε στα θετικά του παρόντος νομοσχεδίου: στην κατοχύρωση της ελευθερίας της επαγγελματικής δραστηριότητας, στο χρέος προς τις επόμενες γενιές με την αποκατάσταση της ισότητας στην πρόσβαση μιας επαγγελματικής δραστηριότητας. Δεν μπορεί να διατηρήσουμε γραφειοκρατικές δομές στην απλοποίηση της αδειοδότησης. Προσέξτε, όμως, σε ζητήματα που μπορούν να αποτελέσουν προβλήματα ιδίως σε ομάδες μικρομεσαίων που δεν μπορούν να βρουν συμμάχους σε οργανωμένες ομάδες και Βουλευτών.
Μίλησαν αρκετοί για τους δικηγόρους και μάλλον έχουν δίκιο. Νομίζω ότι μπορείτε να το λύσετε το θέμα. Όμως υπάρχει μια σειρά από άλλα επαγγέλματα. Υπάρχει η άρση της διοικητικής αδειοδότησης για τα μεγάλα πολυκαταστήματα που θα χτυπήσει τους μικρομεσαίους. Υπάρχει η αγωνία για το τι θα γίνουν οι αρτοποιοί. Στο κάτω-κάτω, κύριε Υπουργέ, μπορεί οι τάσεις της τελευταίας δεκαετίας να προσπαθούν να επιβάλουν την περαιτέρω κυριαρχία και απελευθέρωση της αγοράς ενώ οποιεσδήποτε εξωαγοραίες παρεμβάσεις υποβαθμίζονται συνεχώς στον πολιτικό λόγο, δεν μπορεί όμως να ξεχνάμε ότι η αυτονόμηση της οικονομίας έναντι της κύριας αγοράς, της πολιτικής δηλαδή, δημιουργεί η ίδια σημαντικές στρεβλώσεις και αδικίες.
Κύριε Υπουργέ, με τα προεδρικά διατάγματα μπορείτε να κατοχυρώσετε ότι η άρση των περιορισμών δεν θα αντικατασταθεί με νέους περιορισμούς που θα προκύπτουν από ιδεοληπτικά μορφώματα. Μπορείτε να αρνηθείτε σε μια αυτορυθμιζόμενη αγορά να καθορίσει το σύνολο των κοινωνικών σχέσεων. Είμαι σίγουρος ότι θα το κάνετε.
Ευχαριστώ πολύ.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ακούγεται συχνά τελευταία - και είναι αλήθεια - ότι οχτώ στους δέκα Έλληνες είναι υπέρ του ανοίγματος των λεγόμενων «κλειστών επαγγελμάτων». Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε, ότι ενώ η γνώμη της οργανωμένης πλειοψηφίας δίνει το δικαίωμα στο νομοθετείν, ούτε η γνώμη αυτή, ούτε η κυρίαρχη γνώμη σε διάφορες δημοσκοπήσεις, ούτε βέβαια κανενός άλλου δεν είναι εξ ορισμού συνώνυμη με την αλήθεια και το αναγκαίο.
Γι’ αυτό έχουμε ανάγκη πάντα να καταφεύγουμε στην ορθή λογική και στο γιατί που πρέπει να προηγείται κάθε μας πράξης.
Είναι κατ’ ανάγκη κακό να υφίστανται περιορισμοί σε διάφορα επαγγέλματα; Τι σημαίνει κλειστό επάγγελμα; Για παράδειγμα το να κάνει τον καρδιολόγο ένας γιατρός που ειδικεύτηκε στην καρδιολογία είναι περιορισμός ή αναγκαία προϋπόθεση; Το να είναι ο δικηγόρος απόφοιτος της Νομικής Σχολής με κάποια εμπειρία ενδεχομένως προηγουμένως σε κάποιο δικηγορικό γραφείο είναι περιορισμός ή αναγκαία προϋπόθεση; Υπάρχουν άπειρα τέτοια παραδείγματα.
Άρα, οι διάφοροι περιορισμοί είναι όχι απλά υπαρκτοί αλλά και συχνά αναγκαίοι και κατοχυρώνονται συχνά επίσης από εκπαιδευτικές διαδικασίες. Στοχεύουν σε αυτό που λέγεται προστασία του δημόσιου συμφέροντος, που αν και συχνά δεν ορίζεται, θα λέγαμε ότι τουλάχιστον οφείλει να συντηρεί την έννοια της κοινωνικής συνοχής και τις αρχές της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης.
Υπάρχουν μόνο στην Ελλάδα κλειστά επαγγέλματα; Η παρεμβατικότητα στο επάγγελμα είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Ο βαθμός της ποικίλει από χώρα σε χώρα και από το βαθμό οργάνωσης της εκάστοτε κοινωνίας. Αν συγκρίνουμε το βαθμό παρεμβατικότητας στην Ελλάδα με την πιο εύρωστη οικονομία σήμερα της Ευρώπης θα δούμε κάτι περίεργο. Ο βαθμός αυτός, με βάση μια έκθεση του ΟΑΣΑ προ πενταετίας, είναι ίδιος περίπου με τη Γερμανία στο νομικό επάγγελμα και παρόμοιος στα επαγγέλματα του αρχιτέκτονα κα του μηχανικού.
Υπάρχουν υπερβολές στα λεγόμενα κλειστά επαγγέλματα στην Ελλάδα; Ναι, υπάρχουν. Είναι μια παλιά ιστορία γνωστή στο πολιτικό σύστημα, κυρίως από τότε που η Ελλάδα κατέθεσε αίτηση ένταξης. Άδειες με πελατειακές σκοπιμότητες και κυρίως με γραφειοκρατικά εμπόδια.
Θα βοηθήσει την ανάπτυξη η άρση των διαφόρων περιορισμών; Η έννοια της ανάπτυξης δεν είναι πολιτικά ουδέτερη. Αλήθεια όμως, πιστεύει κανείς πραγματικά ότι οι διάφορες εκθέσεις που μιλούν για αύξηση της ανάπτυξης περίπου 1% σε ετήσια βάση είναι αξιόπιστες; Δημιουργούν προϋποθέσεις μείωσης κόστους υπηρεσιών και αύξησης της ποιότητας; Νομίζω ότι ειλικρινής απάντηση είναι «δεν το ξέρουμε» ειδικά για τις τιμές. Γιατί στη σημερινή οικονομία το κόστος μπορεί να μειωθεί αλλά οι τιμές συχνά και ιδιαίτερα σε υπηρεσίες δεν έχουν καμία σχέση με το κόστος. Η αγορά δεν είναι ούτε δημοκρατικά, ούτε με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης δομημένη.
Ενισχύουμε την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών, βελτιώνουμε το επιχειρηματικό περιβάλλον; Πιθανό. Το νομοσχέδιο έχει αναγκαίες ρυθμίσεις, δεν νομίζω όμως ότι φτάνει για να αντιστρέψουν την κατάσταση στην αγορά. Και οφείλουμε και μια άλλη ειλικρινή απάντηση. Πρόκειται για μια ανάγκη δημιουργίας μιας τοπικής συνθήκης για την οικονομία ή για μια αμοιβαιότητα μεταξύ διαφόρων εθνικών αρχών στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Ή επίσης για την ανάγκη δημιουργίας μιας ενιαίας αγοράς, όπου τα κεφάλαια θα περιφέρονται ελεύθερα;
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δεν μπορούμε να μην σκεφτούμε τι ισχύει στην ελληνική πραγματικότητα, όπου υπάρχει μια οικονομία που βασίζεται κυρίως στην ατομική ή οικογενειακή επιχείρηση, μια επιχείρηση που σήμερα υφίσταται πιο έντονα από τον καθένα τις συνέπειες μια βαθιάς κρίσης. Επιχειρήσεις που η πρόσφατη οικονομική ευρωπαϊκή ιστορία - ας δούμε τη δομή της Περιφέρειας Εμίλια-Ρομάνα στην Ιταλία - συνιστούν συνολικά πραγματικά μια πιο υγιή δομή στην αγορά, που δεν εκβιάζουν, που εύκολα ελέγχονται, που είναι κύτταρα καινοτομίας και ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Εύκολα, δηλαδή, αυτές οι μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορούν να γίνουν συστατικά μιας αληθινής αγοράς όπου θα κυριαρχεί ο καταναλωτής.
Κύριε Υπουργέ, αν είναι με την άρση συγκεκριμένων αποκλεισμών να ενισχυθούν μεγάλες επιχειρήσεις και εταιρείες θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι αυτές οι επιχειρήσεις, ιδίως στον ελλαδικό χώρο, μοιάζουν περισσότερο με κρατικές γραφειοκρατικές δομές παρά με κύτταρα μιας υγιούς αγοράς. Συχνά ελέγχουν τις τιμές με τη διασύνδεση που έχουν μεταξύ τους, απειλούν και εκβιάζουν δομές έξω από τη λειτουργία της αγοράς και επιπλέον αντικαθιστούν μια μικρομεσαία επιχείρηση με ένα εργαζόμενο των 500 ευρώ, αφού έχουν μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους ή κερδοσκοπίας και δυνατότητα ως συστατικό κάποιου τραστ να αντέχουν με ζημίες για κάποιο χρονικό διάστημα.
Κατανοώ και σέβομαι τις προσπάθειές σας και τις προσπάθειες της Κυβέρνησης. Σκεφθείτε, όμως, μήπως όλοι μας στο άγχος μιας εφήμερης αλλαγής των πάντων, που μοιάζουν αναγκαία, χτυπήσουμε την κοινωνική συνοχή, αν υπάρχουν διατάξεις που μπορούν να οδηγήσουν στο αντίθετο αποτέλεσμα αν δεν αποσαφηνιστούν. Σήμερα κινδυνεύουμε όλοι μας να βρεθούμε εγκλωβισμένοι σε έννοιες που έχουμε αντιγράψει χωρίς να το καταλάβουμε. Επιτρέψτε μου να χρησιμοποιήσω μια φράση του Παπανούτσου δεκαετίες πριν. Πρόκειται για τη λεγόμενη «δουλεία του δογματισμού». Η χωρίς όρους επικράτηση της ιδέας της οικονομικής αυτορρύθμισης μπορεί να είναι η άλλη όψη της πολιτικής απορύθμισης.
Μη στέκεστε μόνο στις δημοσκοπήσεις και στις μικρές σχετικά αντιδράσεις για το παρόν νομοσχέδιο. Ο κόσμος είναι σοκαρισμένος, είναι ζαλισμένος και κυριαρχεί μια βαθιά απόρριψη, μια γενική απόρριψη της υπάρχουσας κατάστασης των πραγμάτων. Αυτή η απόρριψη δεν αφήνει συχνά τον κόσμο να εκφραστεί σε σημαντικές επιμέρους αλλαγές. Σταθείτε στα θετικά του παρόντος νομοσχεδίου: στην κατοχύρωση της ελευθερίας της επαγγελματικής δραστηριότητας, στο χρέος προς τις επόμενες γενιές με την αποκατάσταση της ισότητας στην πρόσβαση μιας επαγγελματικής δραστηριότητας. Δεν μπορεί να διατηρήσουμε γραφειοκρατικές δομές στην απλοποίηση της αδειοδότησης. Προσέξτε, όμως, σε ζητήματα που μπορούν να αποτελέσουν προβλήματα ιδίως σε ομάδες μικρομεσαίων που δεν μπορούν να βρουν συμμάχους σε οργανωμένες ομάδες και Βουλευτών.
Μίλησαν αρκετοί για τους δικηγόρους και μάλλον έχουν δίκιο. Νομίζω ότι μπορείτε να το λύσετε το θέμα. Όμως υπάρχει μια σειρά από άλλα επαγγέλματα. Υπάρχει η άρση της διοικητικής αδειοδότησης για τα μεγάλα πολυκαταστήματα που θα χτυπήσει τους μικρομεσαίους. Υπάρχει η αγωνία για το τι θα γίνουν οι αρτοποιοί. Στο κάτω-κάτω, κύριε Υπουργέ, μπορεί οι τάσεις της τελευταίας δεκαετίας να προσπαθούν να επιβάλουν την περαιτέρω κυριαρχία και απελευθέρωση της αγοράς ενώ οποιεσδήποτε εξωαγοραίες παρεμβάσεις υποβαθμίζονται συνεχώς στον πολιτικό λόγο, δεν μπορεί όμως να ξεχνάμε ότι η αυτονόμηση της οικονομίας έναντι της κύριας αγοράς, της πολιτικής δηλαδή, δημιουργεί η ίδια σημαντικές στρεβλώσεις και αδικίες.
Κύριε Υπουργέ, με τα προεδρικά διατάγματα μπορείτε να κατοχυρώσετε ότι η άρση των περιορισμών δεν θα αντικατασταθεί με νέους περιορισμούς που θα προκύπτουν από ιδεοληπτικά μορφώματα. Μπορείτε να αρνηθείτε σε μια αυτορυθμιζόμενη αγορά να καθορίσει το σύνολο των κοινωνικών σχέσεων. Είμαι σίγουρος ότι θα το κάνετε.
Ευχαριστώ πολύ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου