Στην εκδήλωση του Περιφερειακού Τμήματος Ηπείρου του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας με θέμα « Οι διεθνείς οικονομικές εξελίξεις και οι επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία» και κεντρικό ομιλητή τον Βουλευτή Α΄ Αθηνών κ. Γιώργο Αλογοσκούφη, που διοργανώθηκε τη Δευτέρα 18 Μαΐου στην Ηγουμενίτσα, παρευρέθηκε ο Υφυπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. Αντώνης Μπέζας.
Στο χαιρετισμό του κ. Μπέζας μεταξύ άλλων ανέφερε:
« Ο Γιώργος Αλογοσκούφης στο πλαίσιο της κυβερνητικής πολιτικής και του προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας, στα πέντε χρόνια που θήτευσε ως Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, προώθησε σημαντικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. Με επιστημονική τεκμηρίωση, έχοντας διεθνή εμπειρία και με ξεκάθαρη πολιτική σκέψη και στόχευση. Προώθησε αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, με αρχές και αξίες και αψηφώντας το πολιτικό κόστος.
Η πλήρης αποκρατικοποίηση της Εθνικής και της Εμπορικής Τράπεζας, η στρατηγική συμφωνία της Deutche Telecom με τον ΟΤΕ, το νέο θεσμικό πλαίσιο για την εξυγίανση των ΔΕΚΟ, η φορολογική μεταρρύθμιση με τη μείωση των φορολογικών συντελεστών στο εισόδημα και την περιουσία, ο νέος επενδυτικός νόμος, ο θεσμός των ΣΔΙΤ και γενικά οι θετικές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας την περίοδο 2004-2008, φέρουν τη δική του σφραγίδα.
Ασφαλώς και υπήρξαν παραλείψεις στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής την τελευταία πενταετία. Ασφαλώς και η οικονομική κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη έφερε στην επιφάνεια τα διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, που είναι τα δημόσια οικονομικά και η χαμηλή ανταγωνιστικότητα. Ο κάθε καλόπιστος όμως κριτής αναγνωρίζει ότι εάν δεν υπήρχε η επιτυχημένη οικονομική πολιτική και η ανοδική πορεία της ελληνικής οικονομίας τα προηγούμενα χρόνια, οι επιπτώσεις της κρίσης σήμερα στη χώρα μας θα ήταν δυσβάσταχτες ».
Στο χαιρετισμό του κ. Μπέζας μεταξύ άλλων ανέφερε:
« Ο Γιώργος Αλογοσκούφης στο πλαίσιο της κυβερνητικής πολιτικής και του προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας, στα πέντε χρόνια που θήτευσε ως Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, προώθησε σημαντικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. Με επιστημονική τεκμηρίωση, έχοντας διεθνή εμπειρία και με ξεκάθαρη πολιτική σκέψη και στόχευση. Προώθησε αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, με αρχές και αξίες και αψηφώντας το πολιτικό κόστος.
Η πλήρης αποκρατικοποίηση της Εθνικής και της Εμπορικής Τράπεζας, η στρατηγική συμφωνία της Deutche Telecom με τον ΟΤΕ, το νέο θεσμικό πλαίσιο για την εξυγίανση των ΔΕΚΟ, η φορολογική μεταρρύθμιση με τη μείωση των φορολογικών συντελεστών στο εισόδημα και την περιουσία, ο νέος επενδυτικός νόμος, ο θεσμός των ΣΔΙΤ και γενικά οι θετικές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας την περίοδο 2004-2008, φέρουν τη δική του σφραγίδα.
Ασφαλώς και υπήρξαν παραλείψεις στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής την τελευταία πενταετία. Ασφαλώς και η οικονομική κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη έφερε στην επιφάνεια τα διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, που είναι τα δημόσια οικονομικά και η χαμηλή ανταγωνιστικότητα. Ο κάθε καλόπιστος όμως κριτής αναγνωρίζει ότι εάν δεν υπήρχε η επιτυχημένη οικονομική πολιτική και η ανοδική πορεία της ελληνικής οικονομίας τα προηγούμενα χρόνια, οι επιπτώσεις της κρίσης σήμερα στη χώρα μας θα ήταν δυσβάσταχτες ».
Oμιλία Γιώργου Αλογοσκούφη στην Ηγουμενίτσα με θέμα «Οι Διεθνείς Οικονομικές Εξελίξεις & οι Επιπτώσεις στην Ελληνική Οικονομία»
Φίλες και φίλοι,
Σας ευχαριστώ για την παρουσία σας στην αποψινή εκδήλωση. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο του Επιμελητηρίου και τον εκλεκτό συνάδελφο και φίλο Αντώνη Μπέζα, για τον οποίο έχω ιδιαίτερη εκτίμηση, και με τον οποίο, μας συνδέουν αγώνες και προσπάθειες πολλών χρόνων για την οικονομία και τη χώρα. Η κρίση που βιώνει η παγκόσμια κοινότητα από τα τέλη του 2007 θύμισε απότομα σε όλους μας τους κινδύνους και τις αβεβαιότητες που συνεπάγεται η παγκοσμιοποίηση. Η επανάσταση στις τεχνολογίες της πληροφορικής, η παγκοσμιοποίηση του εμπορίου και των χρηματοπιστωτικών ροών καθώς και η προοδευτική εξάπλωση της δημοκρατίας, δημιούργησαν μια παγκόσμια οικονομία και κοινωνία, της οποίας η αλληλεξάρτηση είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Πολλές φορές έχει γίνει αναφορά στο παρελθόν για τη νέα παγκοσμιοποιημένη οικονομία, αλλά τώρα, εξ αιτίας της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, οι πολίτες σε όλες τις χώρες συνειδητοποιούν τις συνέπειες από το γεγονός αυτό. Ταυτόχρονα, παρά τη στενή τους αλληλεξάρτηση, οι οικονομίες και οι κοινωνίες μας παραμένουν εξαιρετικά διαφοροποιημένες. Η διαφοροποίηση υπάρχει τό
σο στο πολιτιστικό επίπεδο, όσο και στο πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών παραμένει μεγάλο, αν δεν έχει διευρυνθεί. Ακόμη και σήμερα, σε πολλά μέρη του κόσμου, δεν υπάρχουν πραγματικοί δημοκρατικοί θεσμοί. Η νέα παγκόσμια οικονομία μπορεί να είναι πιο ολοκληρωμένη από ποτέ, αλλά οι πολιτιστικές, εκπαιδευτικές, κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές διαφορές, παραμένουν σημαντικές. Η χρηματοπιστωτική κρίση που βιώνουμε ξεκίνησε από την αμερικανική οικονομία, την καρδιά του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος και εκδηλώθηκε αρχικά τον Αύγουστο του 2007. Η πρώτη φάση της κρίσης αντιμετωπίστηκε χωρίς υπερβολικούς κλυδωνισμούς. Ωστόσο, ήδη από τα τέλη του 2007 και κυρίως από τις αρχές του 2008 άρχισαν να παρουσιάζονται επιπτώσεις στους ρυθμούς ανάπτυξης και στην απασχόληση σε ολόκληρο τον κόσμο. Η κατάσταση επιδεινώθηκε μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers στις 15 Σεπτεμβρίου 2008. Το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα εισήλθε σε μια φάση οξείας αποσταθεροποίησης, προβληματικής λειτουργίας των πιστωτικών αγορών, πρωτοφανούς υποτίμησης της αξίας των περιουσιακών στοιχείων, γενικευμένης αποστροφής στην ανάληψη κινδύνου και απειλής της σταθερότητας του τραπεζικού τομέα. Η κρίση εντάθηκε όπως εντάθηκαν και οι επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών και του υπόλοιπου κόσμου. Η χρηματοπιστωτική κρίση επηρεάζει παντού το εμπόριο και τις επενδύσεις, την κατανάλωση, τις θέσεις εργασίας και το βιοτικό επίπεδο. Δεν είναι η πρώτη κρίση της νέας παγκόσμιας οικονομίας, αλλά σίγουρα φαίνεται να είναι η πιο οξεία και εκτεταμένη κρίση μετά τη Μεγάλη ʽΥφεση. Η κρίση αυτή δεν συγκρίνεται με τις άλλες περιπτώσεις χρηματοπιστωτικών και χρηματιστηριακών αναταραχών που ζήσαμε μετά το 1987. Τι αποδεικνύει όμως η τρέχουσα κρίση; Πρόκειται για μία θεμελιακή κρίση του συστήματος ή μήπως πρόκειται για κάτι λιγότερο θεμελιώδες; Είναι πολύ νωρίς ακόμη για να βγάλουμε οριστικά συμπεράσματα. Πολλά θα εξαρτηθούν από τις αντιδράσεις μας στην τρέχουσα κρίση. Έχουμε πάρει, πράγματι, τα μαθήματα από τη Μεγάλη Ύφεση; Αποφεύγουμε τα λάθη πολιτικής που οδήγησαν τον κόσμο σε μια παρατεταμένη περίοδο οικονομικής καχεξίας και στασιμότητας στη δεκαετία του 1930; Μπορούμε να διασφαλίσουμε τις αναγκαίες οικονομικές και θεσμικές προσαρμογές που θα προστατεύσουν την παγκόσμια οικονομία από μία διεθνή πιστωτική ασφυξία και μία μεγάλη και παρατεταμένη συρρίκνωση της κατανάλωσης, των επενδύσεων, της ανάπτυξης και της απασχόλησης; Η κρίση, πράγματι, αποκάλυψε σοβαρές αδυναμίες στη λειτουργία του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού και οικονομικού μας συστήματος. Σοβαρά λάθη στο ρυθμιστικό πλαίσιο και στις πολιτικές, που διατηρήθηκαν για πολλά χρόνια, συνέβαλαν στην οξύτητα του προβλήματος. Υπήρξε σοβαρή υποβάθμιση των οικονομικών κινδύνων στην αποτίμηση των χρηματοπιστωτικών περιουσιακών στοιχείων και οι σχετικές «φούσκες» διατηρήθηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα, με τη στήριξη της άφθονης ρευστότητας. Μακροοικονομικές ανισορροπίες αναπτύχθηκαν στην παγκόσμια οικονομία, χωρίς καμία σοβαρή προσπάθεια να αντιμετωπισθούν με συντονισμένη δράση. Οι αναδυόμενες οικονομίες δεν εντάχθηκαν επαρκώς στο σύστημα της παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης. Οι αδυναμίες αυτές ήταν εμφανείς και στις μικρότερες κρίσεις που εκδηλώθηκαν στο παρελθόν. Αυτό που κάνει τη σημερινή κρίση μοναδική, είναι ότι έχει επηρεάσει την καρδιά της αμερικανικής οικονομίας και του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, με τεράστιο αντίκτυπο σε όλο τον κόσμο. Δεν αφορά το χρέος αναδυόμενων οικονομιών, όπως στο παρελθόν, αλλά τον πυρήνα της νέας παγκόσμιας οικονομίας. Καμία χώρα ή περιοχή δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μεμονωμένα την κρίση. Αυτό που χρειάζεται είναι μία συντονισμένη πολιτική. Χωρίς συντονισμό, ακόμη και οι καλύτερες εθνικές πολιτικές μπορεί να μεταθέτουν το πρόβλημα αλλού και να αποδεικνύονται αναποτελεσματικές. Τα παγκόσμια προβλήματα απαιτούν λύσεις συντονισμένες σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι λύσεις δεν βρίσκονται σε πολιτικές που οχυρώνουν τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη ή τις αναδυόμενες οικονομίες. Οι λύσεις πρέπει να αναζητηθούν στο πλαίσιο ενός ελεύθερου παγκόσμιου εμπορικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος, χωρίς καν την υποψία της επιστροφής στον προστατευτισμό. Οι νομισματικές πολιτικές πρέπει να συνεχίσουν να συντονίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο συντονισμός της χρηματοπιστωτικής εποπτείας πρέπει να ενισχυθεί. Επίσης, αναγκαία προϋπόθεση είναι ο συντονισμός των δημοσιονομικών πολιτικών. Καμία χώρα μεμονωμένα δεν μπορεί να ξεφύγει από το πρόβλημα. Αν πρέπει να ακολουθήσουμε μία κεϋνσιανή πολιτική αύξησης της ζήτησης, αυτό πρέπει να γίνει με συντονισμένο τρόπο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Παρά τις κάποιες αρχικές αδυναμίες, η Ευρώπη έχει ανταποκριθεί στην κρίση με έναν τρόπο που εμπνέει εμπιστοσύνη. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ενεργοποιήθηκε έντονα από το καλοκαίρι του 2007 για να παράσχει ρευστότητα, αν και για αρκετούς μήνες η νομισματική πολιτική ήταν προσανατολισμένη στον περιορισμό των πληθωριστικών προσδοκιών. Σε συνεργασία με την Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, ανταποκρίθηκε επαρκώς τόσο κατά την πρώτη όσο και κατά τη δεύτερη εκδήλωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Είναι αλήθεια ότι τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αλλά και οι εθνικές κυβερνήσεις αρχικά απέτυχαν να προβλέψουν τις πραγματικές διαστάσεις της κρίσης στην ευρωπαϊκή οικονομία. Η πρώτη εκτίμηση στις αρχές του 2008 ήταν ότι η ευρωπαϊκή οικονομία θα απέφευγε τα χειρότερα. Η εκτίμηση αυτή αναθεωρήθηκε πλήρως από το περασμένο καλοκαίρι. Τώρα, προβλέπεται ότι η ευρωπαϊκή οικονομία το 2009 θα παραμείνει σε ύφεση και ότι η ανεργία θα συνεχίσει να αυξάνεται. Η κρίση έχει επηρεάσει αρκετές τράπεζες σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Η ανεργία αναμένεται να αυξηθεί. Το μόνο θετικό σημείο είναι ότι ο πληθωρισμός μειώνεται, αλλά και πάλι αυτό οφείλεται στην ασθενή παγκόσμια ζήτηση. Τα γεγονότα έχουν επιβεβαιώσει ότι η Ευρώπη μπορεί να έχει έναν ηγετικό ρόλο στην προώθηση μίας κατάλληλης παγκόσμιας απάντησης στην κρίση. Σε μία μεταβατική περίοδο στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, εξ αιτίας των εκλογών στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη συντόνισε την δική της απάντηση στη χρηματοπιστωτική κρίση και ανέλαβε πρωτοβουλίες για τον συντονισμό της αντίδρασης σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε διαδοχικά συμβούλια Ecofin και Συνόδους Κορυφής από τον περασμένο Σεπτέμβριο υιοθετήθηκαν σημαντικές αποφάσεις, που οδηγούν στην ενίσχυση της ρευστότητας και τη συντονισμένη στήριξη των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο συντονισμός των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης επεκτάθηκε και σε παγκόσμιες πρωτοβουλίες. Οι ηγέτες της Ε.Ε. ανέλαβαν την πρωτοβουλία για μία παγκόσμια συνδιάσκεψη για τη μεταρρύθμιση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η Σύνοδος Κορυφής της G–20 πραγματοποιήθηκε αρχικά στην Ουάσιγκτον και αργότερα στο Λονδίνο. Ήδη από τις 7 Νοεμβρίου 2008, σε έκτακτη σύνοδο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν συμφωνήσει σε μια κοινή προσέγγιση σε αυτό το πρόβλημα. Συμφώνησαν τόσο σε κοινές αρχές όσο και σε ορισμένες λεπτομέρειες. Καταλήγοντας, η Ευρώπη ηγήθηκε τους τελευταίους μήνες στην προώθηση μιας συντονισμένης προσέγγισης στη χρηματοπιστωτική κρίση, τόσο εντός των ορίων της όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Πολλά θα εξαρτηθούν τώρα από την υλοποίηση των όσων συμφωνήθηκαν. Η υλοποίηση είναι κρίσιμη τόσο για την Ευρώπη, όσο και για τη νέα αμερικάνική κυβέρνηση, την Ιαπωνία, τη Ρωσία, την Κίνα και τις άλλες αναδυόμενες οικονομίες. Ωστόσο, ο συντονισμός των μέτρων στήριξης και μεταρρύθμισης των χρηματοπιστωτικών αγορών δεν επαρκεί για να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της κρίσης στην πραγματική οικονομία. Χρειάζονται πολλά περισσότερα, δεδομένου ότι το 2009 η Ευρώπη αντιμετωπίζει το εφιάλτη μιας μεγάλης ύφεσης, που θα επηρεάσει τα εισοδήματα, την απασχόληση και ίσως την κοινωνική συνοχή. Η αποφυγή της πιστωτικής ασφυξίας και η αποκατάσταση της ομαλότητας στις χρηματοπιστωτικές αγορές είναι ένα σημαντικό και αναγκαίο πρώτο βήμα. Ωστόσο, δεν είναι μια επαρκής συνθήκη για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης στην πραγματική οικονομία. Απαιτούνται περισσότερο συντονισμένες αντιδράσεις στο πεδίο της δημοσιονομικής πολιτικής, της διαρθρωτικής πολιτικής και της εμπορικής πολιτικής. Ένα πρόβλημα που έχει ανακύψει στην Ευρώπη αφορά στην εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, αναφορικά με τα δημοσιονομικά ελλείμματα και το χρέος. Η κρίση έχει οδηγήσει σε μεγάλη διεύρυνση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αρκετές χώρες ξεπερνούν κατά πολύ το όριο του 3%. Κάποιες οικονομίες της Ευρωζώνης, όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα εξήλθαν μόλις πρόσφατα από τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος και τα προβλεπόμενα ελλείμματά τους ξεπερνούν και πάλι το 3%. Σε άλλες οικονομίες, όπως η Ιρλανδία και η Ισπανία, τα ελλείμματα τους διευρύνονται πρόσφατα, εξαιτίας της κρίσης. Ακόμη και η Γερμανία έχει πολύ μικρό περιθώριο δημοσιονομικών χειρισμών. Μεταξύ των οικονομιών εκτός Ευρωζώνης, το Ηνωμένο Βασίλειο αναμένεται να έχει υπερβολικό έλλειμμα τόσο το 2008 όσο και το 2009. Έτσι, αν και υπάρχει θεωρητικά ευελιξία στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, αυτή είναι στην πράξη περιορισμένης σημασίας, επειδή οι οικονομίες της Ευρωζώνης δεν δημιούργησαν επαρκές περιθώριο τα προηγούμενα χρόνια. Η δημοσιονομική πολιτική φαίνεται να είναι ένα εξαιρετικά περιορισμένο μέσο αντιμετώπισης των συσταλτικών δυνάμεων, οι οποίες προέκυψαν από τη χρηματοπιστωτική κρίση. Ταυτόχρονα, οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να έχουν τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τον προϋπολογισμό του Προέδρου Ομπάμα. Η Ευρώπη και η Ευρωζώνη δεν μπορούν να υιοθετήσουν μια δημοσιονομική επέκταση αμερικανικού τύπου, χωρίς να υπονομεύσουν την αξιοπιστία του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Αυτός είναι ένας αυστηρός περιορισμός, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει τη διατήρηση των πραγματικών επιπτώσεων της κρίσης για πολύ περισσότερο από ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες ή για τον ίδιο λόγο στο Ηνωμένο Βασίλειο που δεν είναι μέλος της Ευρωζώνης. Συμπερασματικά, το περιθώριο για δημοσιονομικό συντονισμό στο Ευρωπαϊκό επίπεδο είναι στην πράξη εξαιρετικά περιορισμένο και προφανώς το ίδιο ισχύει και για τον καλύτερο συντονισμό της δημοσιονομικής πολιτικής σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Ευρώπη, δεν μπορούμε να περιμένουμε πολλά, σε αυτές τις συνθήκες, από τη δημοσιονομική πολιτική, αν και κατ' αρχήν ένα κατάλληλο Ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πακέτο θα μπορούσε να αποδειχθεί αποτελεσματικό. Οι άλλες επιλογές για την τόνωση της Ευρωπαϊκής οικονομίας έχουν επίσης σημαντικές αδυναμίες. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να αυξηθεί η παραγωγικότητα- όπως αυτές που προβλέπονται από τη στρατηγική της Λισσαβόνας- έχουν μεγάλες χρονικές υστερήσεις, ακόμα και αν εφαρμοσθούν έγκαιρα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να επιμείνουμε στη Στρατηγική της Λισσαβόνας, καθώς αυτό θα προετοίμαζε την Ευρωπαϊκή οικονομία να εκμεταλλευθεί καλύτερα την μελλοντική παγκόσμια ανάκαμψη. Είναι επίσης εξαιρετικά κρίσιμο να συνεχίσει να εφαρμόζεται το Ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο. Η ύπαρξη πρόνοιας και θεσμών που μπορούν να μετριάσουν τις επιπτώσεις της κρίσης στα πιο ευάλωτα τμήματα των κοινωνιών μας, είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα του Ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου. Μέσα στα διαθέσιμα δημοσιονομικά περιθώρια, το Ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο πρέπει να συνεχίσει να εφαρμόζεται. Η σημασία του γίνεται πιο φανερή σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή που βιώνουμε. Επίσης, είναι σημαντικό, να επιδιώξουμε να αναζωογονήσουμε τον Γύρο της Ντόχα για το εμπόριο και την ανάπτυξη, ώστε να ενισχύσουμε τη δυναμική για ένα ελεύθερο παγκόσμιο σύστημα εμπορίου και να αποφύγουμε τον προστατευτισμό. Το μπαράζ προστατευτισμού στη δεκαετία του 1930 ήταν ένας βασικός παράγοντας που συνέβαλε στη Μεγάλη Ύφεση. Φαίνεται ότι έχουμε πάρει κάποια μαθήματα από τα λάθη που έγιναν στον τομέα της νομισματικής πολιτικής κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης. Η νομισματική πολιτική αντέδρασε επαρκώς στην κρίση και βρίσκονται τώρα σε εξέλιξη σημαντικές πρωτοβουλίες για να αποκατασταθούν το ρυθμιστικό πλαίσιο, η ρευστότητα και η εμπιστοσύνη στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Η Ευρώπη προς έκπληξη πολλών, έδειξε αξιοσημείωτες ηγετικές πρωτοβουλίες. Μία οικονομική κρίση δεν είναι μόνο μια απειλή αλλά και μία ευκαιρία. Μπορούμε να συνεχίσουμε με την ίδια προσέγγιση που οι Ευρωπαίοι ηγέτες υιοθέτησαν τους τελευταίους μήνες. Μπορούμε να συνεχίσουμε να διορθώνουμε τις αδυναμίες του προηγούμενου προτύπου της παγκοσμιοποίησης και ας δημιουργήσουμε ένα νέο πρότυπο που θα λειτουργήσει προς όφελος όλων των ανθρώπων στον κόσμο. Η αντιμετώπιση της κρίσης θέλει πολύ δουλειά ακόμη. Έχουν γίνει σημαντικά βήματα, αλλά απαιτούνται πολλά ακόμη. Έρχομαι τώρα στα ζητήματα που αφορούν στην Ελλάδα. Η εκδήλωση της διεθνούς κρίσης τον Αύγουστο του 2007, αλλά κυρίως η επιδείνωσή της τον περασμένο Σεπτέμβριο βρήκε την Ελλάδα σε μία κρίσιμη καμπή. Τα τελευταία πέντε χρόνια έγιναν σοβαρές προσπάθειες για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προβλημάτων της οικονομίας. Επιλέξαμε μία στρατηγική ήπιας δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, η οποία είχε θετικά αποτελέσματα. Τα δημοσιονομικά ελλείμματα και το δημόσιο χρέος μειώθηκαν σημαντικά σε σχέση με το ΑΕΠ. Φανταστείτε τι θα γινόταν αν η κρίση είχε εκδηλωθεί το 2004, όταν τα ελλείμματα και τα χρέη του δημοσίου ήταν εκτός ελέγχου. Η οικονομική ανάπτυξη την τελευταία πενταετία υπήρξε ισχυρή και βασίστηκε, για πρώτη φορά σε αυτή την έκταση, στις ιδιωτικές επενδύσεις και τη δραστηριότητα εξωστρεφών τομέων της οικονομίας. Η απασχόληση αυξήθηκε σημαντικά και η ανεργία το 2008 μειώθηκε στα χαμηλότερα ποσοστά της τελευταίας εικοσαετίας. Οι φορολογικοί συντελεστές για τα μεσαία εισοδήματα και τις επιχειρήσεις βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων τριάντα χρόνων. Υπήρξε σημαντική βελτίωση των μισθών, των συντάξεων και των κοινωνικών παροχών, όπως το ΕΚΑΣ, οι συντάξεις του ΟΓΑ και το επίδομα ανεργίας. Προωθήθηκαν σημαντικές αποκρατικοποιήσεις στον τραπεζικό τομέα, τις τηλεπικοινωνίες και τις μεταφορές. Οι πρόσφατες αποκρατικοποιήσεις του ΟΤΕ και της Ολυμπιακής αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα. Παράλληλα προωθήθηκαν σημαντικές αναπτυξιακές πρωτοβουλίες όπως οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η ψηφιακή στρατηγική και η διεύρυνση της Ευρυζωνικότητας, η αναμόρφωση του καθεστώτος για τις ΔΕΚΟ και η ενίσχυση της διαφάνειας στην κεφαλαιαγορά Επιπλέον, εν όψει της επιδείνωσης της κρίσης, ήδη από τον Οκτώβριο του 2008 αναλάβαμε σημαντικές πρωτοβουλίες για την προστασία της οικονομίας και των πολιτών. Την εγγύηση των καταθέσεων, την προστασία των δανειοληπτών, το σχέδιο για την ενίσχυση της ρευστότητας της οικονομίας. Ωστόσο, οι βαθιά ριζωμένες διαρθρωτικές αδυναμίες της οικονομίας μας αναδείχθηκαν ανάγλυφα λόγω της κρίσης. Πρωτίστως αναδείχθηκαν τα διαρθρωτικά δημοσιονομικά προβλήματα που σχετίζονται με το μεγάλο δημόσιο χρέος που δημιούργησε η πολιτική του ΠΑΣΟΚ, η εκτεταμένη φοροδιαφυγή και την έλλειψη πειθαρχίας στις δαπάνες - τόσο στον στενό δημόσιο τομέα, όσο και στις δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς. Δεν είναι καθόλου παράξενο που οι πρώτες επιπτώσεις της κρίσης στη χώρα μας αποτυπώθηκαν στο δημοσιονομικό έλλειμμα και το χρέος. Διότι, στα δημόσια οικονομικά εστιάζονται οι κυριότερες διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας. Παρά την πρόοδο που υπήρξε στην περίοδο 2004-2006, με τη μείωση του ελλείμματος από το 7,5% του ΑΕΠ σε επίπεδα κάτω του 3%, η δημοσιονομική κατάσταση παρέμενε εύθραυστη. Ουδέποτε το κρύψαμε. Μιλούσαμε μάλιστα για μία αναγκαία δεύτερη φάση της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Η κρίση όμως οδήγησε σε ουσιαστική αναστολή της δεύτερης φάσης που είχε προγραμματισθεί. Οι πρώτες επιπτώσεις εμφανίσθηκαν στην υλοποίηση του προϋπολογισμού, ήδη από τα τέλη του 2007 καθώς και το 2008. Οι επιπτώσεις αυτές είναι σήμερα περισσότερο έντονες, λόγω της επιδείνωσης της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κατάστασης. Πριν από την εκδήλωση της διεθνούς κρίσης, στόχος μας ήταν να φθάσουμε, με βάση ένα σφικτό χρονοδιαγράμμα, σε μηδενικά ελλείμματα. Η επίτευξη του στόχου αυτού δεν μπορεί παρά να αναβληθεί. Στην παρούσα φάση πρέπει να γίνει η ελάχιστη δυνατή δημοσιονομική προσαρμογή, ώστε τα δημοσιονομικά ελλείμματα να βρεθούν κάτω από το 3% το συντομότερο δυνατόν. Δεν είμαι όμως καθόλου βέβαιος ότι αυτό είναι εφικτό ή επιθυμό να γίνει εντός του 2010. Η Ελλάδα δικαιούται και αυτή ένα μεγαλύτερο χρονικό περιθώριο για τη μείωση του δημοσιονομικού της ελλείμματος κάτω από το 3%, όπως και οι πολλές άλλες χώρες της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν δημοσιονομικά προβλήματα. Το δημοσιονομικό πρόβλημα ασφαλώς παραμένει το υπ΄αριθμόν ένα πρόβλημα της χώρας. Ωστόσο, νέες εντατικές προσπάθειες εξάλειψης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και έντονης αποκλιμάκωσης του δημόσιου χρέους δεν μπορεί παρά να γίνουν μόλις αρχίσουμε να περνούμε σε περίοδο ανάκαμψης της διεθνούς οικονομίας. Τώρα, η έμφαση πρέπει να συνεχίσει να δίνεται στα προβλήματα της πραγματικής οικονομίας, στη στήριξη της ανάπτυξης που πλήττεται από τις επιπτώσεις της κρίσης και στην ενίσχυση των οικονομικά ασθενέστερων. Προφανώς παρά τις προσπάθειες της τελευταίας πενταετίας παραμένουν σημαντικά προβλήματα. Η κρίση μας βρήκε στη μέση της προσπάθειας. Προφανώς χρειάζεται να υπάρξει περαιτέρω πρόοδος στη δημοσιονομική προσαρμογή. Προφανώς χρειάζεται να ενισχυθούν οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της σπατάλης στις δημόσιες επιχειρήσεις και τους οργανισμούς. Χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε τη γραφειοκρατία και τις άλλες στρεβλώσεις που κρατούν τη διεθνή μας ανταγωνιστικότητα σε χαμηλά επίπεδα. Χρειάζεται να βελτιώσουμε την αποτελεσματικότητα της δημόσιας παιδείας, της υγείας και του κοινωνικού κράτους. Φίλες και φίλοι, Έρχομαι τώρα στο διακύβευμα των ευρωεκλογών. Η παρούσα κυβέρνηση είναι η μόνη ικανή πολιτική δύναμη στη χώρα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, αλλά και των διαρθρωτικών προβλημάτων της οικονομίας και της κοινωνίας μας. Είναι η μόνη που έχει το κατάλληλο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα. Οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης ούτε φαίνεται να αντιλαμβάνονται τα προβλήματα, ούτε φαίνεται να έχουν σχέδιο για την αντιμετώπισή τους. Αυτά που προτείνουν θα επιδείνωναν τα προβλήματα. Ειδικά οι ευθύνες του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης για τις διαρθρωτικές αδυναμίες της οικονομίας και της κοινωνίας μας είναι τεράστιες. Η πολιτική τους οδήγησε στο να θεωρείται ακόμη και σήμερα η Ελλάδα το «μαύρο πρόβατο» της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης. Για αυτό και οι ευρωεκλογές αυτές είναι κρίσιμες. Πρέπει να επιβραβευτεί η μόνη πολιτική δύναμη στη χώρα που εγγυάται το παρόν και το μέλλον της ελληνικής οικονομίας, της ελληνικής κοινωνίας, τη βελτίωση της θέσης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή οικογένεια. Η Νέα Δημοκρατία του Κώστα Καραμανλή. Όσοι πιστεύουμε ότι χρειάζεται σοβαρότητα, προσπάθεια και συνέχιση των μεταρρυθμίσεων για την αντιμετώπιση της κρίσης, έχουμε συστρατευτεί για το καλύτερο δυνατό αποτελέσμα στις Ευρωεκλογές. Έχουμε απέναντί μας τις πολιτικές δυνάμεις της ανευθυνότητας, του λαϊκισμού και της λασπολογίας. Ενωμένοι και αποφασισμένοι αντιμετωπίζουμε με σύνεση και σοβαρότητα την πρόκληση των ευρωεκλογών. Φίλες και φίλοι, Εμείς από την πλευρά μας συνεχίζουμε να δείχνουμε τόλμη και αποφασιστικότητα. Συνεχίζουμε να στηρίζουμε μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες και να αψηφούμε το προσωρινό πολιτικό κόστος. Όποτε το κάναμε προωθήσαμε και τα συμφέροντα της χώρας και τις προοπτικές της παράταξης. Συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε τις παθογένειες του ευρύτερου δημόσιου τομέα και των αγορών που εμποδίζουν τη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας. Συνεχίζουμε την προσπάθεια ώστε η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη να τεθεί στις σωστές της βάσεις, και να διασφαλίσουμε τη θέση της Ελλάδας στο επίκεντρο των Ευρωπαϊκών εξελίξεων. Γιατί αυτό απαιτεί το συμφέρον της χώρας. Φίλες και φίλοι, Στο αγώνα αυτό δεν χωρούν προσωπικές στρατηγικές. Δεν χωρούν ομαδοποιήσεις και ενέργειες που μας απομακρύνουν από τους συλλογικούς μας στόχους. Προέχει η ενότητα. Το μέλλον της παράταξης, το μέλλον της χώρας, συνδέεται με τη δική μας ενότητα και τις δικές μας προσπάθειες. Συνδέεται όμως άρρηκτα και με την στήριξη του Κώστα Καραμανλή στην ηγεσία της χώρας και της Νέας Δημοκρατίας για πολλά ακόμη χρόνια.
Φίλες και φίλοι,
Σας ευχαριστώ για την παρουσία σας στην αποψινή εκδήλωση. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο του Επιμελητηρίου και τον εκλεκτό συνάδελφο και φίλο Αντώνη Μπέζα, για τον οποίο έχω ιδιαίτερη εκτίμηση, και με τον οποίο, μας συνδέουν αγώνες και προσπάθειες πολλών χρόνων για την οικονομία και τη χώρα. Η κρίση που βιώνει η παγκόσμια κοινότητα από τα τέλη του 2007 θύμισε απότομα σε όλους μας τους κινδύνους και τις αβεβαιότητες που συνεπάγεται η παγκοσμιοποίηση. Η επανάσταση στις τεχνολογίες της πληροφορικής, η παγκοσμιοποίηση του εμπορίου και των χρηματοπιστωτικών ροών καθώς και η προοδευτική εξάπλωση της δημοκρατίας, δημιούργησαν μια παγκόσμια οικονομία και κοινωνία, της οποίας η αλληλεξάρτηση είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Πολλές φορές έχει γίνει αναφορά στο παρελθόν για τη νέα παγκοσμιοποιημένη οικονομία, αλλά τώρα, εξ αιτίας της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, οι πολίτες σε όλες τις χώρες συνειδητοποιούν τις συνέπειες από το γεγονός αυτό. Ταυτόχρονα, παρά τη στενή τους αλληλεξάρτηση, οι οικονομίες και οι κοινωνίες μας παραμένουν εξαιρετικά διαφοροποιημένες. Η διαφοροποίηση υπάρχει τό
σο στο πολιτιστικό επίπεδο, όσο και στο πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών παραμένει μεγάλο, αν δεν έχει διευρυνθεί. Ακόμη και σήμερα, σε πολλά μέρη του κόσμου, δεν υπάρχουν πραγματικοί δημοκρατικοί θεσμοί. Η νέα παγκόσμια οικονομία μπορεί να είναι πιο ολοκληρωμένη από ποτέ, αλλά οι πολιτιστικές, εκπαιδευτικές, κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές διαφορές, παραμένουν σημαντικές. Η χρηματοπιστωτική κρίση που βιώνουμε ξεκίνησε από την αμερικανική οικονομία, την καρδιά του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος και εκδηλώθηκε αρχικά τον Αύγουστο του 2007. Η πρώτη φάση της κρίσης αντιμετωπίστηκε χωρίς υπερβολικούς κλυδωνισμούς. Ωστόσο, ήδη από τα τέλη του 2007 και κυρίως από τις αρχές του 2008 άρχισαν να παρουσιάζονται επιπτώσεις στους ρυθμούς ανάπτυξης και στην απασχόληση σε ολόκληρο τον κόσμο. Η κατάσταση επιδεινώθηκε μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers στις 15 Σεπτεμβρίου 2008. Το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα εισήλθε σε μια φάση οξείας αποσταθεροποίησης, προβληματικής λειτουργίας των πιστωτικών αγορών, πρωτοφανούς υποτίμησης της αξίας των περιουσιακών στοιχείων, γενικευμένης αποστροφής στην ανάληψη κινδύνου και απειλής της σταθερότητας του τραπεζικού τομέα. Η κρίση εντάθηκε όπως εντάθηκαν και οι επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών και του υπόλοιπου κόσμου. Η χρηματοπιστωτική κρίση επηρεάζει παντού το εμπόριο και τις επενδύσεις, την κατανάλωση, τις θέσεις εργασίας και το βιοτικό επίπεδο. Δεν είναι η πρώτη κρίση της νέας παγκόσμιας οικονομίας, αλλά σίγουρα φαίνεται να είναι η πιο οξεία και εκτεταμένη κρίση μετά τη Μεγάλη ʽΥφεση. Η κρίση αυτή δεν συγκρίνεται με τις άλλες περιπτώσεις χρηματοπιστωτικών και χρηματιστηριακών αναταραχών που ζήσαμε μετά το 1987. Τι αποδεικνύει όμως η τρέχουσα κρίση; Πρόκειται για μία θεμελιακή κρίση του συστήματος ή μήπως πρόκειται για κάτι λιγότερο θεμελιώδες; Είναι πολύ νωρίς ακόμη για να βγάλουμε οριστικά συμπεράσματα. Πολλά θα εξαρτηθούν από τις αντιδράσεις μας στην τρέχουσα κρίση. Έχουμε πάρει, πράγματι, τα μαθήματα από τη Μεγάλη Ύφεση; Αποφεύγουμε τα λάθη πολιτικής που οδήγησαν τον κόσμο σε μια παρατεταμένη περίοδο οικονομικής καχεξίας και στασιμότητας στη δεκαετία του 1930; Μπορούμε να διασφαλίσουμε τις αναγκαίες οικονομικές και θεσμικές προσαρμογές που θα προστατεύσουν την παγκόσμια οικονομία από μία διεθνή πιστωτική ασφυξία και μία μεγάλη και παρατεταμένη συρρίκνωση της κατανάλωσης, των επενδύσεων, της ανάπτυξης και της απασχόλησης; Η κρίση, πράγματι, αποκάλυψε σοβαρές αδυναμίες στη λειτουργία του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού και οικονομικού μας συστήματος. Σοβαρά λάθη στο ρυθμιστικό πλαίσιο και στις πολιτικές, που διατηρήθηκαν για πολλά χρόνια, συνέβαλαν στην οξύτητα του προβλήματος. Υπήρξε σοβαρή υποβάθμιση των οικονομικών κινδύνων στην αποτίμηση των χρηματοπιστωτικών περιουσιακών στοιχείων και οι σχετικές «φούσκες» διατηρήθηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα, με τη στήριξη της άφθονης ρευστότητας. Μακροοικονομικές ανισορροπίες αναπτύχθηκαν στην παγκόσμια οικονομία, χωρίς καμία σοβαρή προσπάθεια να αντιμετωπισθούν με συντονισμένη δράση. Οι αναδυόμενες οικονομίες δεν εντάχθηκαν επαρκώς στο σύστημα της παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης. Οι αδυναμίες αυτές ήταν εμφανείς και στις μικρότερες κρίσεις που εκδηλώθηκαν στο παρελθόν. Αυτό που κάνει τη σημερινή κρίση μοναδική, είναι ότι έχει επηρεάσει την καρδιά της αμερικανικής οικονομίας και του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, με τεράστιο αντίκτυπο σε όλο τον κόσμο. Δεν αφορά το χρέος αναδυόμενων οικονομιών, όπως στο παρελθόν, αλλά τον πυρήνα της νέας παγκόσμιας οικονομίας. Καμία χώρα ή περιοχή δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μεμονωμένα την κρίση. Αυτό που χρειάζεται είναι μία συντονισμένη πολιτική. Χωρίς συντονισμό, ακόμη και οι καλύτερες εθνικές πολιτικές μπορεί να μεταθέτουν το πρόβλημα αλλού και να αποδεικνύονται αναποτελεσματικές. Τα παγκόσμια προβλήματα απαιτούν λύσεις συντονισμένες σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι λύσεις δεν βρίσκονται σε πολιτικές που οχυρώνουν τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη ή τις αναδυόμενες οικονομίες. Οι λύσεις πρέπει να αναζητηθούν στο πλαίσιο ενός ελεύθερου παγκόσμιου εμπορικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος, χωρίς καν την υποψία της επιστροφής στον προστατευτισμό. Οι νομισματικές πολιτικές πρέπει να συνεχίσουν να συντονίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο συντονισμός της χρηματοπιστωτικής εποπτείας πρέπει να ενισχυθεί. Επίσης, αναγκαία προϋπόθεση είναι ο συντονισμός των δημοσιονομικών πολιτικών. Καμία χώρα μεμονωμένα δεν μπορεί να ξεφύγει από το πρόβλημα. Αν πρέπει να ακολουθήσουμε μία κεϋνσιανή πολιτική αύξησης της ζήτησης, αυτό πρέπει να γίνει με συντονισμένο τρόπο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Παρά τις κάποιες αρχικές αδυναμίες, η Ευρώπη έχει ανταποκριθεί στην κρίση με έναν τρόπο που εμπνέει εμπιστοσύνη. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ενεργοποιήθηκε έντονα από το καλοκαίρι του 2007 για να παράσχει ρευστότητα, αν και για αρκετούς μήνες η νομισματική πολιτική ήταν προσανατολισμένη στον περιορισμό των πληθωριστικών προσδοκιών. Σε συνεργασία με την Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, ανταποκρίθηκε επαρκώς τόσο κατά την πρώτη όσο και κατά τη δεύτερη εκδήλωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Είναι αλήθεια ότι τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αλλά και οι εθνικές κυβερνήσεις αρχικά απέτυχαν να προβλέψουν τις πραγματικές διαστάσεις της κρίσης στην ευρωπαϊκή οικονομία. Η πρώτη εκτίμηση στις αρχές του 2008 ήταν ότι η ευρωπαϊκή οικονομία θα απέφευγε τα χειρότερα. Η εκτίμηση αυτή αναθεωρήθηκε πλήρως από το περασμένο καλοκαίρι. Τώρα, προβλέπεται ότι η ευρωπαϊκή οικονομία το 2009 θα παραμείνει σε ύφεση και ότι η ανεργία θα συνεχίσει να αυξάνεται. Η κρίση έχει επηρεάσει αρκετές τράπεζες σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Η ανεργία αναμένεται να αυξηθεί. Το μόνο θετικό σημείο είναι ότι ο πληθωρισμός μειώνεται, αλλά και πάλι αυτό οφείλεται στην ασθενή παγκόσμια ζήτηση. Τα γεγονότα έχουν επιβεβαιώσει ότι η Ευρώπη μπορεί να έχει έναν ηγετικό ρόλο στην προώθηση μίας κατάλληλης παγκόσμιας απάντησης στην κρίση. Σε μία μεταβατική περίοδο στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, εξ αιτίας των εκλογών στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη συντόνισε την δική της απάντηση στη χρηματοπιστωτική κρίση και ανέλαβε πρωτοβουλίες για τον συντονισμό της αντίδρασης σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε διαδοχικά συμβούλια Ecofin και Συνόδους Κορυφής από τον περασμένο Σεπτέμβριο υιοθετήθηκαν σημαντικές αποφάσεις, που οδηγούν στην ενίσχυση της ρευστότητας και τη συντονισμένη στήριξη των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο συντονισμός των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης επεκτάθηκε και σε παγκόσμιες πρωτοβουλίες. Οι ηγέτες της Ε.Ε. ανέλαβαν την πρωτοβουλία για μία παγκόσμια συνδιάσκεψη για τη μεταρρύθμιση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η Σύνοδος Κορυφής της G–20 πραγματοποιήθηκε αρχικά στην Ουάσιγκτον και αργότερα στο Λονδίνο. Ήδη από τις 7 Νοεμβρίου 2008, σε έκτακτη σύνοδο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν συμφωνήσει σε μια κοινή προσέγγιση σε αυτό το πρόβλημα. Συμφώνησαν τόσο σε κοινές αρχές όσο και σε ορισμένες λεπτομέρειες. Καταλήγοντας, η Ευρώπη ηγήθηκε τους τελευταίους μήνες στην προώθηση μιας συντονισμένης προσέγγισης στη χρηματοπιστωτική κρίση, τόσο εντός των ορίων της όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Πολλά θα εξαρτηθούν τώρα από την υλοποίηση των όσων συμφωνήθηκαν. Η υλοποίηση είναι κρίσιμη τόσο για την Ευρώπη, όσο και για τη νέα αμερικάνική κυβέρνηση, την Ιαπωνία, τη Ρωσία, την Κίνα και τις άλλες αναδυόμενες οικονομίες. Ωστόσο, ο συντονισμός των μέτρων στήριξης και μεταρρύθμισης των χρηματοπιστωτικών αγορών δεν επαρκεί για να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της κρίσης στην πραγματική οικονομία. Χρειάζονται πολλά περισσότερα, δεδομένου ότι το 2009 η Ευρώπη αντιμετωπίζει το εφιάλτη μιας μεγάλης ύφεσης, που θα επηρεάσει τα εισοδήματα, την απασχόληση και ίσως την κοινωνική συνοχή. Η αποφυγή της πιστωτικής ασφυξίας και η αποκατάσταση της ομαλότητας στις χρηματοπιστωτικές αγορές είναι ένα σημαντικό και αναγκαίο πρώτο βήμα. Ωστόσο, δεν είναι μια επαρκής συνθήκη για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης στην πραγματική οικονομία. Απαιτούνται περισσότερο συντονισμένες αντιδράσεις στο πεδίο της δημοσιονομικής πολιτικής, της διαρθρωτικής πολιτικής και της εμπορικής πολιτικής. Ένα πρόβλημα που έχει ανακύψει στην Ευρώπη αφορά στην εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, αναφορικά με τα δημοσιονομικά ελλείμματα και το χρέος. Η κρίση έχει οδηγήσει σε μεγάλη διεύρυνση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αρκετές χώρες ξεπερνούν κατά πολύ το όριο του 3%. Κάποιες οικονομίες της Ευρωζώνης, όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα εξήλθαν μόλις πρόσφατα από τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος και τα προβλεπόμενα ελλείμματά τους ξεπερνούν και πάλι το 3%. Σε άλλες οικονομίες, όπως η Ιρλανδία και η Ισπανία, τα ελλείμματα τους διευρύνονται πρόσφατα, εξαιτίας της κρίσης. Ακόμη και η Γερμανία έχει πολύ μικρό περιθώριο δημοσιονομικών χειρισμών. Μεταξύ των οικονομιών εκτός Ευρωζώνης, το Ηνωμένο Βασίλειο αναμένεται να έχει υπερβολικό έλλειμμα τόσο το 2008 όσο και το 2009. Έτσι, αν και υπάρχει θεωρητικά ευελιξία στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, αυτή είναι στην πράξη περιορισμένης σημασίας, επειδή οι οικονομίες της Ευρωζώνης δεν δημιούργησαν επαρκές περιθώριο τα προηγούμενα χρόνια. Η δημοσιονομική πολιτική φαίνεται να είναι ένα εξαιρετικά περιορισμένο μέσο αντιμετώπισης των συσταλτικών δυνάμεων, οι οποίες προέκυψαν από τη χρηματοπιστωτική κρίση. Ταυτόχρονα, οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να έχουν τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τον προϋπολογισμό του Προέδρου Ομπάμα. Η Ευρώπη και η Ευρωζώνη δεν μπορούν να υιοθετήσουν μια δημοσιονομική επέκταση αμερικανικού τύπου, χωρίς να υπονομεύσουν την αξιοπιστία του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Αυτός είναι ένας αυστηρός περιορισμός, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει τη διατήρηση των πραγματικών επιπτώσεων της κρίσης για πολύ περισσότερο από ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες ή για τον ίδιο λόγο στο Ηνωμένο Βασίλειο που δεν είναι μέλος της Ευρωζώνης. Συμπερασματικά, το περιθώριο για δημοσιονομικό συντονισμό στο Ευρωπαϊκό επίπεδο είναι στην πράξη εξαιρετικά περιορισμένο και προφανώς το ίδιο ισχύει και για τον καλύτερο συντονισμό της δημοσιονομικής πολιτικής σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Ευρώπη, δεν μπορούμε να περιμένουμε πολλά, σε αυτές τις συνθήκες, από τη δημοσιονομική πολιτική, αν και κατ' αρχήν ένα κατάλληλο Ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πακέτο θα μπορούσε να αποδειχθεί αποτελεσματικό. Οι άλλες επιλογές για την τόνωση της Ευρωπαϊκής οικονομίας έχουν επίσης σημαντικές αδυναμίες. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να αυξηθεί η παραγωγικότητα- όπως αυτές που προβλέπονται από τη στρατηγική της Λισσαβόνας- έχουν μεγάλες χρονικές υστερήσεις, ακόμα και αν εφαρμοσθούν έγκαιρα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να επιμείνουμε στη Στρατηγική της Λισσαβόνας, καθώς αυτό θα προετοίμαζε την Ευρωπαϊκή οικονομία να εκμεταλλευθεί καλύτερα την μελλοντική παγκόσμια ανάκαμψη. Είναι επίσης εξαιρετικά κρίσιμο να συνεχίσει να εφαρμόζεται το Ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο. Η ύπαρξη πρόνοιας και θεσμών που μπορούν να μετριάσουν τις επιπτώσεις της κρίσης στα πιο ευάλωτα τμήματα των κοινωνιών μας, είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα του Ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου. Μέσα στα διαθέσιμα δημοσιονομικά περιθώρια, το Ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο πρέπει να συνεχίσει να εφαρμόζεται. Η σημασία του γίνεται πιο φανερή σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή που βιώνουμε. Επίσης, είναι σημαντικό, να επιδιώξουμε να αναζωογονήσουμε τον Γύρο της Ντόχα για το εμπόριο και την ανάπτυξη, ώστε να ενισχύσουμε τη δυναμική για ένα ελεύθερο παγκόσμιο σύστημα εμπορίου και να αποφύγουμε τον προστατευτισμό. Το μπαράζ προστατευτισμού στη δεκαετία του 1930 ήταν ένας βασικός παράγοντας που συνέβαλε στη Μεγάλη Ύφεση. Φαίνεται ότι έχουμε πάρει κάποια μαθήματα από τα λάθη που έγιναν στον τομέα της νομισματικής πολιτικής κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης. Η νομισματική πολιτική αντέδρασε επαρκώς στην κρίση και βρίσκονται τώρα σε εξέλιξη σημαντικές πρωτοβουλίες για να αποκατασταθούν το ρυθμιστικό πλαίσιο, η ρευστότητα και η εμπιστοσύνη στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Η Ευρώπη προς έκπληξη πολλών, έδειξε αξιοσημείωτες ηγετικές πρωτοβουλίες. Μία οικονομική κρίση δεν είναι μόνο μια απειλή αλλά και μία ευκαιρία. Μπορούμε να συνεχίσουμε με την ίδια προσέγγιση που οι Ευρωπαίοι ηγέτες υιοθέτησαν τους τελευταίους μήνες. Μπορούμε να συνεχίσουμε να διορθώνουμε τις αδυναμίες του προηγούμενου προτύπου της παγκοσμιοποίησης και ας δημιουργήσουμε ένα νέο πρότυπο που θα λειτουργήσει προς όφελος όλων των ανθρώπων στον κόσμο. Η αντιμετώπιση της κρίσης θέλει πολύ δουλειά ακόμη. Έχουν γίνει σημαντικά βήματα, αλλά απαιτούνται πολλά ακόμη. Έρχομαι τώρα στα ζητήματα που αφορούν στην Ελλάδα. Η εκδήλωση της διεθνούς κρίσης τον Αύγουστο του 2007, αλλά κυρίως η επιδείνωσή της τον περασμένο Σεπτέμβριο βρήκε την Ελλάδα σε μία κρίσιμη καμπή. Τα τελευταία πέντε χρόνια έγιναν σοβαρές προσπάθειες για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προβλημάτων της οικονομίας. Επιλέξαμε μία στρατηγική ήπιας δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, η οποία είχε θετικά αποτελέσματα. Τα δημοσιονομικά ελλείμματα και το δημόσιο χρέος μειώθηκαν σημαντικά σε σχέση με το ΑΕΠ. Φανταστείτε τι θα γινόταν αν η κρίση είχε εκδηλωθεί το 2004, όταν τα ελλείμματα και τα χρέη του δημοσίου ήταν εκτός ελέγχου. Η οικονομική ανάπτυξη την τελευταία πενταετία υπήρξε ισχυρή και βασίστηκε, για πρώτη φορά σε αυτή την έκταση, στις ιδιωτικές επενδύσεις και τη δραστηριότητα εξωστρεφών τομέων της οικονομίας. Η απασχόληση αυξήθηκε σημαντικά και η ανεργία το 2008 μειώθηκε στα χαμηλότερα ποσοστά της τελευταίας εικοσαετίας. Οι φορολογικοί συντελεστές για τα μεσαία εισοδήματα και τις επιχειρήσεις βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων τριάντα χρόνων. Υπήρξε σημαντική βελτίωση των μισθών, των συντάξεων και των κοινωνικών παροχών, όπως το ΕΚΑΣ, οι συντάξεις του ΟΓΑ και το επίδομα ανεργίας. Προωθήθηκαν σημαντικές αποκρατικοποιήσεις στον τραπεζικό τομέα, τις τηλεπικοινωνίες και τις μεταφορές. Οι πρόσφατες αποκρατικοποιήσεις του ΟΤΕ και της Ολυμπιακής αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα. Παράλληλα προωθήθηκαν σημαντικές αναπτυξιακές πρωτοβουλίες όπως οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η ψηφιακή στρατηγική και η διεύρυνση της Ευρυζωνικότητας, η αναμόρφωση του καθεστώτος για τις ΔΕΚΟ και η ενίσχυση της διαφάνειας στην κεφαλαιαγορά Επιπλέον, εν όψει της επιδείνωσης της κρίσης, ήδη από τον Οκτώβριο του 2008 αναλάβαμε σημαντικές πρωτοβουλίες για την προστασία της οικονομίας και των πολιτών. Την εγγύηση των καταθέσεων, την προστασία των δανειοληπτών, το σχέδιο για την ενίσχυση της ρευστότητας της οικονομίας. Ωστόσο, οι βαθιά ριζωμένες διαρθρωτικές αδυναμίες της οικονομίας μας αναδείχθηκαν ανάγλυφα λόγω της κρίσης. Πρωτίστως αναδείχθηκαν τα διαρθρωτικά δημοσιονομικά προβλήματα που σχετίζονται με το μεγάλο δημόσιο χρέος που δημιούργησε η πολιτική του ΠΑΣΟΚ, η εκτεταμένη φοροδιαφυγή και την έλλειψη πειθαρχίας στις δαπάνες - τόσο στον στενό δημόσιο τομέα, όσο και στις δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς. Δεν είναι καθόλου παράξενο που οι πρώτες επιπτώσεις της κρίσης στη χώρα μας αποτυπώθηκαν στο δημοσιονομικό έλλειμμα και το χρέος. Διότι, στα δημόσια οικονομικά εστιάζονται οι κυριότερες διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας. Παρά την πρόοδο που υπήρξε στην περίοδο 2004-2006, με τη μείωση του ελλείμματος από το 7,5% του ΑΕΠ σε επίπεδα κάτω του 3%, η δημοσιονομική κατάσταση παρέμενε εύθραυστη. Ουδέποτε το κρύψαμε. Μιλούσαμε μάλιστα για μία αναγκαία δεύτερη φάση της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Η κρίση όμως οδήγησε σε ουσιαστική αναστολή της δεύτερης φάσης που είχε προγραμματισθεί. Οι πρώτες επιπτώσεις εμφανίσθηκαν στην υλοποίηση του προϋπολογισμού, ήδη από τα τέλη του 2007 καθώς και το 2008. Οι επιπτώσεις αυτές είναι σήμερα περισσότερο έντονες, λόγω της επιδείνωσης της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κατάστασης. Πριν από την εκδήλωση της διεθνούς κρίσης, στόχος μας ήταν να φθάσουμε, με βάση ένα σφικτό χρονοδιαγράμμα, σε μηδενικά ελλείμματα. Η επίτευξη του στόχου αυτού δεν μπορεί παρά να αναβληθεί. Στην παρούσα φάση πρέπει να γίνει η ελάχιστη δυνατή δημοσιονομική προσαρμογή, ώστε τα δημοσιονομικά ελλείμματα να βρεθούν κάτω από το 3% το συντομότερο δυνατόν. Δεν είμαι όμως καθόλου βέβαιος ότι αυτό είναι εφικτό ή επιθυμό να γίνει εντός του 2010. Η Ελλάδα δικαιούται και αυτή ένα μεγαλύτερο χρονικό περιθώριο για τη μείωση του δημοσιονομικού της ελλείμματος κάτω από το 3%, όπως και οι πολλές άλλες χώρες της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν δημοσιονομικά προβλήματα. Το δημοσιονομικό πρόβλημα ασφαλώς παραμένει το υπ΄αριθμόν ένα πρόβλημα της χώρας. Ωστόσο, νέες εντατικές προσπάθειες εξάλειψης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και έντονης αποκλιμάκωσης του δημόσιου χρέους δεν μπορεί παρά να γίνουν μόλις αρχίσουμε να περνούμε σε περίοδο ανάκαμψης της διεθνούς οικονομίας. Τώρα, η έμφαση πρέπει να συνεχίσει να δίνεται στα προβλήματα της πραγματικής οικονομίας, στη στήριξη της ανάπτυξης που πλήττεται από τις επιπτώσεις της κρίσης και στην ενίσχυση των οικονομικά ασθενέστερων. Προφανώς παρά τις προσπάθειες της τελευταίας πενταετίας παραμένουν σημαντικά προβλήματα. Η κρίση μας βρήκε στη μέση της προσπάθειας. Προφανώς χρειάζεται να υπάρξει περαιτέρω πρόοδος στη δημοσιονομική προσαρμογή. Προφανώς χρειάζεται να ενισχυθούν οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της σπατάλης στις δημόσιες επιχειρήσεις και τους οργανισμούς. Χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε τη γραφειοκρατία και τις άλλες στρεβλώσεις που κρατούν τη διεθνή μας ανταγωνιστικότητα σε χαμηλά επίπεδα. Χρειάζεται να βελτιώσουμε την αποτελεσματικότητα της δημόσιας παιδείας, της υγείας και του κοινωνικού κράτους. Φίλες και φίλοι, Έρχομαι τώρα στο διακύβευμα των ευρωεκλογών. Η παρούσα κυβέρνηση είναι η μόνη ικανή πολιτική δύναμη στη χώρα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, αλλά και των διαρθρωτικών προβλημάτων της οικονομίας και της κοινωνίας μας. Είναι η μόνη που έχει το κατάλληλο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα. Οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης ούτε φαίνεται να αντιλαμβάνονται τα προβλήματα, ούτε φαίνεται να έχουν σχέδιο για την αντιμετώπισή τους. Αυτά που προτείνουν θα επιδείνωναν τα προβλήματα. Ειδικά οι ευθύνες του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης για τις διαρθρωτικές αδυναμίες της οικονομίας και της κοινωνίας μας είναι τεράστιες. Η πολιτική τους οδήγησε στο να θεωρείται ακόμη και σήμερα η Ελλάδα το «μαύρο πρόβατο» της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης. Για αυτό και οι ευρωεκλογές αυτές είναι κρίσιμες. Πρέπει να επιβραβευτεί η μόνη πολιτική δύναμη στη χώρα που εγγυάται το παρόν και το μέλλον της ελληνικής οικονομίας, της ελληνικής κοινωνίας, τη βελτίωση της θέσης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή οικογένεια. Η Νέα Δημοκρατία του Κώστα Καραμανλή. Όσοι πιστεύουμε ότι χρειάζεται σοβαρότητα, προσπάθεια και συνέχιση των μεταρρυθμίσεων για την αντιμετώπιση της κρίσης, έχουμε συστρατευτεί για το καλύτερο δυνατό αποτελέσμα στις Ευρωεκλογές. Έχουμε απέναντί μας τις πολιτικές δυνάμεις της ανευθυνότητας, του λαϊκισμού και της λασπολογίας. Ενωμένοι και αποφασισμένοι αντιμετωπίζουμε με σύνεση και σοβαρότητα την πρόκληση των ευρωεκλογών. Φίλες και φίλοι, Εμείς από την πλευρά μας συνεχίζουμε να δείχνουμε τόλμη και αποφασιστικότητα. Συνεχίζουμε να στηρίζουμε μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες και να αψηφούμε το προσωρινό πολιτικό κόστος. Όποτε το κάναμε προωθήσαμε και τα συμφέροντα της χώρας και τις προοπτικές της παράταξης. Συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε τις παθογένειες του ευρύτερου δημόσιου τομέα και των αγορών που εμποδίζουν τη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας. Συνεχίζουμε την προσπάθεια ώστε η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη να τεθεί στις σωστές της βάσεις, και να διασφαλίσουμε τη θέση της Ελλάδας στο επίκεντρο των Ευρωπαϊκών εξελίξεων. Γιατί αυτό απαιτεί το συμφέρον της χώρας. Φίλες και φίλοι, Στο αγώνα αυτό δεν χωρούν προσωπικές στρατηγικές. Δεν χωρούν ομαδοποιήσεις και ενέργειες που μας απομακρύνουν από τους συλλογικούς μας στόχους. Προέχει η ενότητα. Το μέλλον της παράταξης, το μέλλον της χώρας, συνδέεται με τη δική μας ενότητα και τις δικές μας προσπάθειες. Συνδέεται όμως άρρηκτα και με την στήριξη του Κώστα Καραμανλή στην ηγεσία της χώρας και της Νέας Δημοκρατίας για πολλά ακόμη χρόνια. 
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου